نقاط ماشه ای (Trigger Point)
نقاط ماشه‌ای یا تریگر پوینت (Trigger point) چیست؟
نقاط ماشه‌ای یا تریگر پوینت (Trigger point) که اغلب به عنوان فشار خون یا ماساژ نقطه فشار نامیده می شود، شامل اعمال فشار ملایم و در عین حال محکم به نواحی خاص در طول بدن است که به عنوان نقاط فشار یا محرک شناخته می‌شوند. این فشار توسط دستان یک فیزیوتراپ متخصص که در رهاسازی فشار آموزش دیده است، انجام میشود. بعضی اوقات، ممکن است فیزیوتراپ از وسایل یا ابزار خاصی استفاده کند.
نقطه ماشه‌ای یا تریگر پوینت (Trigger point) یک ناحیه خاص در ماهیچه اسکلتی یا فاسیای عضلانی است که در لمس حساس بوده، به نحوی که اعمال فشار روی آن قسمت منجربه حساسیت در همان ناحیه یا درد ارجاعی می‌گردد. درد ارجاعی دردی است که در قسمت دیگری از بدن نسبت به ناحیه اصلی خود حس میشود.
روش نقطه درمانی چگونه انجام میشود؟
فشار دستی که توسط یک درمانگر در حین شروع درمان نقاط ماشه‌ای انجام میشود برای آرامش و عادی‌سازی نقاط ماشه در داخل استخوان، یک بافت فیبری گسترده، مانند: غلاف، بافت‌های اسکلتی و عضلانی شما را محکم می‌کند. فاشیا که به طور طبیعی صاف و انعطاف‌پذیر است، برای محافظت از عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها ، استخوان‌ها و اعصاب از اهمیت زیادی برخوردار است و به آنها کمک می کند تا به صورت هماهنگ حرکت کنند. با این حال، هنگامی که استرس، آسیب، وضعیت بد ضعف، حرکت تکراری یا تغذیه ضعیف یا هیدراتاسیون به بدن تحمیل میشود، فاسیا می‌تواند غیر استیک و سفت شود. این حرکت طبیعی بافت‌های همبند را در زیر محدود می‌کند و منجر به درد، عدم تحرک و حتی افزایش خطر آسیب شود.
نقاط ماشه‌ای از طریق لمس باندهای سفت، چسبندگی یا گره‌های کوچک (ندول) در ماهیچه تشخیص داده می‌شوند. این نقاط در موارد سندرم درد میوفاسیال و فیبرومیالژی دیده می‌شوند. در فیبرومیالژی، نقاط حساس گسترش یافته و بنابراین عضلات بیشتری را در نواحی مختلف درگیر می‌کند. عده‌ای معتقدند که سندرم‌های درد میوفاسیال جزیی از فیبرومیالژی باشند. سندرم درد میوفاسیال و فیبرومیالژی از طریق تست‌های آزمایشگاهی یا الکترومیوگرافی قابل تشخیص نیستند. این دو همانند بورسیت‌ها، تاندونیت‌ها و اختلالات مربوط به آسیب‌های دیسک بین مهره‌ای به عنوان روماتیسم غیر مفصلی شناخته می‌شوند. در روماتیسم غیرمفصلی، عناصر بافت نرم دچار اختلال می‌گردند.
هدف از ماشه درمانی
برای این منظور، هدف ماشه درمانی برای “رهایی” تنش و استرس در فاسیا و سایر ساختارهای موجود در قسمت‌های تحت درمان با هدف، در نتیجه ترمیم حرکت طبیعی، تسکین درد و کاهش خطر آسیب بیشتر می‌باشد.
دلیل ایجاد درد نقاط ماشه ای
معمولا درد نقاط ماشه ای در اثر عوامل زیر به وجود می آیند:
- حوادث شغلی و ورزشی
- تکرار مدام یک حرکت در وضعیت نامناسب شغلی
- وضعیت نامناسب عضلات در یک موقعیت شغلی
- فشارهای روحی می تواند از عوامل تحریک کننده نقاط ماشه ای باشد.
- بی تحرکی طولانی
- آسیب دیسک بین مهره ای
- ورزش های و فعالیت های سنگین و کار بیش از حد از عضلات کشیدن
- مشکلات تغذیه ای
- بیماری فیبرومیالژیا (آشنایی با علائم فیبرومیالژیا)
- کوتاه بودن بعضی از عضله ها در یک سمت بدن
سندرم درد میوفاسیال
سندرم درد میوفاسیال (Myofascial pain syndrome) عبارت است ازدرد مزمن ماهیچه‌ای که در ارتباط با نقاط ماشه‌ای است. نقاط ماشه‌ای میوفاسیال، نواحی حساسی هستند که ممکن است در اثر آسیب‌های ماهیچه‌ای، فعالیت‌های بیش از اندازه و انقباض‌های پیوسته یا طولانی مدت ایجاد گردند. در ابتدا درد در همان محل گزارش میشود، ولی ممکن است باعث درد ارجاعی گردد. در این سندرم، یک ماهیچه یا گروهی از ماهیچه‌ها درگیر می‌شوند، ولی در فیبرومیالژی بسیاری ازگروه‌های ماهیچه‌ای در نواحی مختلف بدن دچار مشکل می‌گردند. اگرچه درد میوفاسیال و فیبرومیالژی یک اختلال پسیکوسوماتیک محسوب نمی‌شود، اما اضطراب و فشارهای ذهنی در تشدید علایم مؤثر هستند.
میوفاسیا (Myofascia)
مجموعه میوفاسیا بر یکپارچگی ماهیچه و فاسیا اشاره دارد. فاسیا یک بافت نرم از نوع بافت همبند است که در قسمت‌های مختلفی از بدن انسان (همانند عضلات و اعصاب محیطی) نفوذ می‌کند و همچنین در پوشش، ارتباط یا محافظت از بافت‌ها ی بدن نقش دارد. فاسیای عمقی بخش‌هایی چون استخوان، غضروف و عروق خونی را می‌پوشاند و در عضلات اسکلتی (به صورت اپی میزیوم، پری میزیوم و اندومیزیوم) و اعصاب محیطی (به شکل اپی نوریوم، پری نوریوم و اندونوریوم) تخصصی می‌گردند.
علل سندرم درد میوفاسیال
عوامل زیر ممکن است در ایجاد سندرم درد میوفاسیال نقش داشته باشند:
- کشیدگی ماهیچه‌ای
- حرکات تکراری
- فعالیت بیش از اندازه
- اختلالات وضعیت بدن و مشکلات عضلانی اسکلتی
- پیچ خوردگی
- آسیب دیسک بین مهره‌ای
- خستگی عمومی
- مشکلات پزشکی همانند حمله قلبی و سوزش معده
- عدم فعالیت به دنبال شکستگی‌ها
- استرس و اضطراب
- جنس و سن. سندرم درد میوفاسیال در زنان و در سنین میانی بیشتر رخ می‌دهد که علت آن نامشخص است.
علایم و نشانه‌های سندرم درد میوفاسیال
- درد ماهیچه‌ای موضعی که احتمال انتشار نیز دارد.
- وجود نقاط ماشه‌ای که ممکن است با یک گره یا باند سفت همراه باشد که در لمس حساس است.
- سفتی ماهیچه‌ای
- سفتی مفصل در نزدیکی عضله درگیر
- بدتر شدن درد با فعالیت و سرما و کاهش علایم به هنگام استراحت.
- مشکلاتی از قبیل اضطراب، افسردگی و خستگی عمومی
- احتمال اختلال خواب
درمان سندرم درد میوفاسیال
درمان می‌تواند در ارتباط با یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
- فیزیوتراپی
- ماساژ درمانی (پیدا کردن دقیق نقاط درد و تحت فشار قرار دادن آن نقاط)
- کشش و اسپری
- تزریق داروهای کورتیکواستروئید در نقاط ماشه‌ای (Trigger point injection)
- دارودرمانی
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- داروهای ضد افسردگی
- آموزش ریلاکسیشن (آرامش ذهن و جسم)
- برطرف کردن مشکلات رفتاری و افسردگی
- تصحیح یا اصلاح وضعیت بدنی
درد نقاط ماشه ای در کدام قسمت‌های بدن به وجود می‌آید؟
درد در تریگر پوینت‌های مختلفی در بدن می‌تواند بروز کند. با این حال یک سری از نقاط ماشه‌ای هستند که عمومیت بیشتری دارند. این موارد عبارتند از:
- نقاط ماشه‌ای شانه
- نقاط ماشه ای گردن
- نقاط ماشه‌ای کمر
- نقاط ماشه‌ای لگن
- نقاط ماشه‌ای ساق پا
بیمار چگونه باید برای درمان نقطه ماشه ای آماده شود؟
برای به حداکثر رساندن اثربخشی، تیم فیزیوتراپی ما شما را به پوشیدن لباس راحت و کفش های حفاظتی محکم کمک می‌کند وقتی برای اولین بار به مشاوره اولیه خود می رسیدید، یکی از فیزیوتراپ‌های کلینیک ما از طریق پرسشنامه کامل تاریخچه و معاینه بدنی برای شما انجام میشود. از شما خواسته میشود در طول مشاوره ازشمل سؤالاتی پرسیده میشود تا از وضعیت شما آگاه شویم و به تشخیص دقیق و ارایه یک برنامه درمانی مختص به شما تنظیم کنیم، که ممکن است شامل درمان دستی و همچنین خدمات درمانی فیزوتراپی مبتنی بر شواهد باشد. به عنوان مثال ورزش درمانی و سایر تمرین و تکنیک‌ها.
ما همیشه بیماران خود را ترغیب می كنیم كه هم قبل از درمان و هم در حین درمان و هم در حالت مرطوب نگه داشته شوند. آب برای کمک به بهبود بدن شما ضروری است و تأثیرات خدمات درمانی فعال و غیرفعال (از جمله ماساژ) هنگام نوشیدن مایعات زیاد تقویت میشود.
آیا با درد حاد یا مزمن دست و پنجه نرم می‌کنید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انتشار میوفاشیال و سایر روش‌های عاری از دارو و غیر تهاجمی، با کلینیک فیزیوتراپی حسام تماس بگیرید. ما خوشحالیم که به شما کمک کنیم هر چه سریعتر احساس بهتری داشته باشید.